Omgaan met controverse en polarisatie in de geschiedenisles

Confronterende uitspraken en verhitte discussies over thema’s zoals migratie, slavernij, collaboratie of de shoah kunnen leiden tot polarisatie en controverse in de klas. Hoe reageer je als leerkracht op uitspraken van jongeren die radicaal ingaan tegen je eigen waardenkader? Hoe buig je polarisatie om in leerkansen? En op welke wijze kan een dialoog over gevoelige thema’s mogelijke polarisatie ontmijnen? Op dit soort vragen zoeken we tijdens deze nascholing een antwoord.

Programma

voormiddag

1. Situatieschets over de omgang met polarisatie en controverse in de geschiedenisklas (Maarten Van Alstein)
2. Kennismaking met depolariserende dialoogtechnieken (Jelle De Schrijver en Eef Cornelissen)

namiddag       

3. Inoefenen van dialoogtechnieken aan de hand van casussen uit het werkveld (Jelle De Schrijver en Eef Cornelissen)
4. Gedeelde reflectie en uitwisseling van ervaringen op het vlak van polarisatie en controverse in de klas

Thema’s

• Welke types polarisatie en polarisatieprocessen kunnen zich afspelen in de geschiedenisklas?
• Wat is het verschil tussen polarisatie en conflict?
• Welke kaders bieden handvaten om om te gaan met controversiële thema’s in de geschiedenisklas?
• Welke types controversiële thema’s bestaan er?
• Wanneer is een onpartijdige houding mogelijk en wanneer moet je een bepaalde inhoudelijke positie bewaken?
• Welke dialoogtechnieken zet je in om gevoelige thema’s bespreekbaar te maken?
• Hoe installeer je een veilig klasklimaat om gevoelige thema’s bespreekbaar te maken?
• Hoe groot is de ruimte om (respectvol) van mening te verschillen?
• Hoe en wanneer moet je grenzen bewaken bij confrontatie en polarisatie in de klas?
• Hoe kan je omgaan met multiperspectiviteit in de onderwijscontext van geschiedenisonderwijs?
• Op welke manier draagt aandacht voor gevoelige thema’s bij aan burgerschapscompetenties van jongeren?
• Hoe kan aandacht voor controverse het historisch denken van jongeren stimuleren?

 Deze thema’s komen aan bod via een theoretische verkenning, reflectieactiviteiten en dialoogoefeningen op basis van (eigen) casussen.

Doelstellingen

Na het volgen van deze nascholing:

• maak je het onderscheid tussen polarisatie en controverse;
• maak je een verschil tussen acute en preventieve aanpak bij controverse in de klas;
• pas je eenvoudige dialoogtechnieken toe, gericht op het creëren van een verbindend klasklimaat;
• detecteer je potentieel gevoelige thema’s in een vroeg stadium;
• installeer je een veilig klasklimaat om gevoelige thema’s bespreekbaar te maken;
• onderscheid je verschillende types controversiële thema’s;
• reflecteer je over je houding bij verschillende mogelijke polarisatiescenario’s.

Doelgroep

Leerkrachten geschiedenis uit het secundair onderwijs.
Leerkrachten die werken aan burgerschapscompetenties bij leerlingen.
Al wie interesse heeft in polarisatie en controverse en zich verder wil trainen in de omgang met deze uitdagende situaties.

Begeleiding

Maarten Van Alstein is senior onderzoeker bij het Vlaams Vredesinstituut, een onafhankelijke instelling voor vredesonderzoek bij het Vlaams Parlement. Hij studeerde geschiedenis en politieke wetenschappen. Zijn onderzoek richt zich op conflicttransformatie en vredeseducatie. Hij is auteur van het boek ‘Omgaan met polarisatie en controverse in de klas’.

Eef Cornelissen is zelfstandig filosoof en onderzoeker socratische gesprekstechnieken en burgerschapsvaardigheden aan onderzoekskern ExploRatio Odisee.

Jelle De Schrijver is docent Vakdidactiek geschiedenis en wijsbegeerte aan Universiteit Antwerpen. Hij behaalde na zijn Masterstudies in de biologie en wijsbegeerte een doctoraat aan Universiteit Gent over de rol van empathie bij morele oordeelsvorming. In zijn vakdidactisch onderzoek focust hij op de rol die (filosofische) dialoog speelt bij het opwekken van kritisch denken over maatschappij, erfgoed en wetenschap.

Praktisch

Cursusmateriaal en lunch inbegrepen

Verwachte voorbereiding door deelnemer

Eventueel praktijkvoorbeelden waar je vragen rond hebt (bv. casus van een situatie in de klas waar een gevoelig thema spontaan opspeelde en waar je geen gepast antwoord op vond. Of een situatie waarin de dialoog met de leerlingen moeilijk verliep).