Van Olla vogala tot Aloette. Liefdeslyriek op het breukvlak van Romania en Germania tijdens de middeleeuwen

In de geschiedenis van de Europese liefdeslyriek van de middeleeuwen nemen de Lage Landen een aparte plaats in. Onze gewesten stonden open voor invloeden uit zowel Frankrijk als Duitsland, maar verwerkten die op eigenzinnige wijze. Op hun beurt beïnvloedden ze de profane liedkunst en het muziekleven elders in West-Europa. In onze lezing willen we die stelling illustreren aan de hand van liederen van Hendrik van Veldeke, Jan I van Brabant en de dichter van het Brugse Gruuthusehandschrift. Maar vooral besteden we aandacht aan de context waarin middeleeuwse lyriek tot stand kwam: aan dichtende edellieden, speellieden en burgers, aan luidruchtige dansfeesten en intieme vertolkingen, aan zangers en aan instrumentalisten, aan de verhouding tussen oraliteit en schrift, en dat alles in de context van hof en stad. 

Programma

1. ​Hebban olla vogala, een vrouwenlied? 
2. Hendrik van Veldeke en de vroege Duitse Minnesang
3. Jan I van Brabant en de opkomst van formes fixes in de Franse en Duitse liedkunst 
4. Het dicht al dat lepel lekt: de alomtegenwoordigheid van het liefdeslied
5. Zang, dans en blaasmuzieks aan de West-Europese hoven
6. Het Brugse Gruuthusehandschrift: hoofse liedcultuur in de stad

Werkvormen: hoor- en discussiecollege

Doelstellingen

Na het volgen van de nascholing 

• lees en interpreteer je op kritische wijze hoofse minneliederen; 
  
• ken je diverse lied- en dichtvormen als ballade, virlelai, rondeel;
  
• heb je een beter inzicht in het transnationale karakter van middeleeuwse lyriek;
  
• heb je inzicht verworven in de wijze waarop het middeleeuwse minnelied functioneerde aan het hof en in de stad.

Doelgroep

Deze lezing richt zich in de eerste plaats op een publiek van leraren Nederlands, Frans, Duits, geschiedenis en muziek (3de graad s.o., v.o., h.o.) en verder op iedereen die belangstelling heeft voor literatuur, muziekgeschiedenis en middeleeuwse cultuur. 

Begeleiding

Frank Willaert is emeritus hoogleraar middeleeuwse letterkunde aan de Universiteit Antwerpen en lid van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL). Hij publiceerde vooral over middeleeuwse vrouwenmystiek en over hoofse lyriek. Zijn meest recente boek is Het Nederlandse liefdeslied in de middeleeuwen. Amsterdam: Prometheus, 2021. 

Praktisch