Wat is geschiedenis? Historisch denken uitdagen met geschiedtheoretische vragen

Wat is geschiedenis precies? Wat is het verleden? Kan je de historische waarheid kennen? Heeft geschiedenis nut?
Deze vragen zijn complexer dan ze op het eerste zicht lijken. Een geschiedtheoretische blik kan verheldering bieden.
Door te reflecteren over concrete casussen en illustraties, worden de abstracte vragen concreet en komt geschiedenis in focus.

Programma

Het verleden leren interpreteren behoort tot de kern van ons geschiedenisonderwijs. Niet voor niets leggen de nieuwe eindtermen en leerplannen voor geschiedenis de nadruk op ‘historisch denken’. Maar wat het verleden precies is, hoe de blik van de historicus het verleden bekijkt en wat nu precies historische waarheid is, vormen voer voor academisch debat.

In deze lezing reflecteren we over deze vragen aan de hand van een uitdagende casus: de rechtszaak tegen de Duits-Canadese holocaustontkenner Ernst Zündel. De casus vormt de aanzet om de eigenheden van de geschiedschrijving te verkennen. Ze laat toe te reflecteren over het onderzoeksobject van geschiedenis, de specifieke blik van de historicus, de methodologische en kennistheoretische eigenheid van de discipline en de maatschappelijke functie ervan. Zo gaat aandacht naar vragen zoals: Wat is historische waarheid? Hoe werken historische verhalen? Werkt geschiedenis emancipatorisch of juist autoritair? Concrete illustraties leggen de relevantie van deze abstracte vragen bloot.

Doelstellingen

Na deze nascholing

• toon je aan wat het belang is van een reflexieve denkwijze over geschiedenis in het onderwijs;
• is je reflectie over de maatschappelijke functies van geschiedenis opgewekt;
• maak je met concrete voorbeelden en vragen de abstracte vragen over geschiedenis tastbaar en begrijpelijk;
• weet je hoe je het historisch denken kan uitdagen met geschiedtheoretische vragen.

Doelgroep

Leerkrachten geschiedenis, cultuurwetenschappen of wijsbegeerte.
Al wie interesse heeft in een reflectie over humane wetenschappen in secundair of hoger onderwijs.

Begeleiding

Berber Bevernage is als hoofddocent verbonden aan de Vakgroep Geschiedenis van de Universiteit Gent. Zijn onderzoeksinteresse ligt vooral op het gebied van de historiografie en de geschiedtheorie met een focus op de problematiek van geschiedschrijving in overheidsopdracht en de relatie tussen geschiedschrijving en rechtspraak. Hij is mede-initiatiefnemer van de interdisciplinaire werkgroep 'TAPAS/Thinking About the PASt' die focust op uiteenlopende vormen van maatschappelijke omgang met het verleden.

Praktisch

Cursusmateriaal inbegrepen