Leer ze (beter) schrijven! - Keuzesessies reeks 1 (10:50 - 12:05)

Tijdens deze sessie krijgen de deelnemers meer informatie over:

• leren typen voor leerlingen met lees- en spelproblemen;
• hulpmiddelen bij het schrijven binnen voorleessoftware: auditieve feedback, woordvoorspelling en geavanceerde spellingscorrectie;
• gratis software via het project Lees voor! Vlaanderen.

Doelgroep: Leerkrachten (buitengewoon) lager onderwijs, zorg- en ICT-coördinatoren, directies en beleidsmedewerkers.

Veerle Van Cauwenberg, ergotherapeut, informaticus, leerkracht lager onderwijs en deskundige in computeraanpassingen voor personen met een beperking.

Wat doe je wanneer een kind niet of nauwelijks kan lezen of schrijven als het op de lagere school aankomt? Hoe pak je het aan als je anderstalige nieuwkomers (AN) wel kunnen lezen en schrijven, maar enkel in een taal met een ander schrift?

In deze sessie staan we stil bij begrippen als alfabetisering en geletterdheid. Wat verstaan we daaronder en wat betekent het voor je AN om als niet- of anders gealfabetiseerde leerling in de klas terecht te komen? We zoomen in op het taalverwervingsproces bij deze kinderen en bespreken tal van activiteiten om aan geletterdheid te werken. Door aan de slag te gaan met concreet lesmateriaal en in interactie te gaan met andere leerkrachten, krijg je praktische tips om een alfabetiseringstraject op te bouwen dat afgestemd is op de noden van deze diverse doelgroep.

Doelgroep: Leerkrachten lager onderwijs en zorgcoördinatoren.

Julie Petitjean studeerde in 2008 af als vertaler Nederlands – Frans – Spaans en volgde tijdens die opleiding ook enkele vakken rond (vreemde) taalverwerving. Ze volgde eerder al een academische lerarenopleiding en ging meteen aan de slag als leraar Frans in het College van Vilvoorde. Daar kwam ze voor het eerst in contact met ex-OKAN-leerlingen. Nu is ze al enkele jaren werkzaam als wetenschappelijk medewerker en vormer aan het Centrum voor Taal en Onderwijs. De thema’s die haar nauw aan het hart liggen zijn taalverwerving, meertaligheid, anderstalige nieuwkomers en krachtig taalvaardigheidsonderwijs. Haar ultieme motivatie is: scholen en leraren de kracht en ondersteuning geven om ervoor te zorgen dat ons onderwijs werkt voor álle leerlingen!

We moeten het toegeven, het is een fantastische uitvinding! Ik wil jou iets vertellen maar je bent er niet... Ik neem een blaadje, teken wat lijntjes en krulletjes en laat dit voor je achter. Klaar is kees. Als jij straks mijn blaadje vindt, weet je precies wat ik je wilde vertellen. Makkelijk toch?

Alleen de mens kan schrijven. Het begint altijd heel eenvoudig. Een groepje mensen maakt afspraken rond de schrijfwijze van de klanken die in hun woorden voorkomen. Maar klanken evolueren, de groepen worden groter, er ontstaan inconsequenties, conflicten en het resultaat is altijd weer een afsprakenpakket om u tegen te zeggen. Dat afsprakenpakket is spelling. En spelling heeft de neiging om geschreven en gesproken taal steeds verder uit elkaar te drijven.

Tijdens deze sessie bekijken we de spelling van het Nederlands in vogelvlucht. Hoe kunnen we kinderen helpen om grip te krijgen op deze regels? Welke subdomeinen kunnen we herkennen? Wat maakt dat sommige kinderen de spelling zo moeilijk onder de knie krijgen? En tot hoe ver kunnen we verwachten dat regels ook in het spontane schrijven toegepast kunnen worden? Dit doen we in vogelvlucht zodat we het grotere geheel blijven overzien. En van ieder subdomein werken we één voorbeeld tot op het concrete niveau uit.

Doelgroep: leerkrachten (buitengewoon) lager onderwijs 2de en 3de graad, zorgcoördinatoren.

Hilde Heuninck is sinds 1982 aan het werk als logopediste met kinderen met lees- en spellingsmoeilijkheden. Rond 1990 specialiseerde ze zich verder in het begeleiden van kinderen met ernstige rekenmoeilijkheden. Sinds 2000 geeft ze regelmatig workshops en studiedagen, steeds gefocust op het ondersteunen van het leerzwakke kind. In 2009 richtte ze de logopedische groepspraktijk Sjerpa op waar ze nu met zes logopedisten een 150-tal kinderen per week kunnen verder helpen.

Samen met je klas verhalen maken. Een boek, een kamishibaiverhaal, een gedicht… Hoe begin je daaraan? Hoe verzamel je alle woorden? Hoe giet je deze in mooie zinnen? Hoe kneed je dit tot een boeiend verhaal? In deze sessie gaan we zelf op ontdekking met storycubes, verhalenpuzzels, fotokaarten… We bekijken verschillende methodieken om tot creatief schrijven en verhalen maken te komen. Geïnspireerd kunnen de deelnemers de vertaalslag maken naar hun eigen klaspraktijk.

Doelgroep: leerkrachten (buitengewoon) lager onderwijs.

Inge Umans dook de wereld van de kinderboeken in tijdens haar opleiding lager onderwijs. Die boekenwereld fascineerde haar zo dat ze op elke werkplek leesbevorderende projecten opstartte en daar uiteindelijk haar beroep van maakte: leesbevorderaar.  

Kinderen willen heel graag leren schrijven, maar soms blijkt dat plots moeilijker dan verwacht. Tijdens deze sessie krijg je praktische voorbeelden om goedkope materialen in te zetten om hun fijne motoriek te helpen ontwikkelen, met aanvullingen hoe je dit praktisch kan organiseren in je klas.
Niet elk kind is op hetzelfde moment motorisch 'klaar' om netjes mooie letters te schrijven tussen de kleine lijntjes: hoe komt dit? En hoe ga je hiermee om in de klas? Differentiatie via bestaande of zelf ontwikkelde schrijfblaadjes daagt deze kinderen uit op het juiste niveau; praktische voorbeelden met een korte theoretische duiding.

Doelgroep: Leerkrachten (buitengewoon) kleuter- en (buitengewoon) lager onderwijs 1ste graad en zorgcoördinatoren.

Cathy Crabbe, docent Motorische Basisvorming in de lerarenopleiding van KDG. Ze behaalde haar diploma Licentiaat Lichamelijke Opvoeding aan de KU Leuven. Verder volgde ze nog verschillende andere opleidingen o.a. ‘Kritische ontwikkelingsbegeleiding volgens de methode Hendrickx, motorisch remedial teacher, Bodymap en Reflexintegratie volgens de methode INPP. Een brede kijk op de ontwikkeling van kinderen en de mogelijke impact hiervan op het leerproces wordt op een praktische manier vertaald naar de klas.

Geschreven taal (symbolen, prenten, letters...) neemt een belangrijke plaats in binnen onze maatschappij; je komt geschreven taal vrijwel overal tegen. Om te kunnen functioneren in deze samenleving vol geschreven communicatie heb je de sleutelcompetentie 'geletterdheid' nodig. Geletterdheid opent immers deuren voor de verdere schoolloopbaan, voor het latere beroepsleven en het privéleven. Geletterdheid maakt leren mogelijk, zowel in een schoolse context als daarbuiten. Het is dus uitermate belangrijk om gebruik te maken van de prille ervaringen van kinderen en de ontwikkeling van geletterdheid reeds op jonge leeftijd te stimuleren.

Wil jij je kleuters of leerlingen uit het eerste leerjaar stimuleren in de ontwikkeling van hun geletterdheid? In deze sessie gaan we in op de ontluikende en beginnende processen van geletterdheid. We vertrekken vanuit de ervaringen en de leervragen van de deelnemers en bieden naast inhoudelijke input ook uitgewerkte activiteiten en voorbeeldmateriaal uit G-start aan.

Doelgroep: Leerkrachten kleuteronderwijs, lager onderwijs 1ste graad en zorgcoördinatoren.

Ellen Smits studeerde Germaanse talen. Tijdens haar studie wakkerde een onderzoek naar meertaligheid in een Brusselse basisschool haar passie voor taal en onderwijs aan. Met haar licentiaats- en aggregaatsdiploma op zak werkte Ellen de voorbije jaren op verschillende onderwijsniveaus als taalbegeleider en -coach. In de kinderopvang ondersteunde ze teams inzake taalverwerving, taalstimulering en meertaligheid. Later begeleidde ze scholen uit het basis- en secundair onderwijs in het uitbouwen van hun taalbeleid en een krachtig taalvaardigheidsonderwijs.