Dag van de leerzorg in het s.o. - Workshops reeks 3 (14:40 - 16:00)

Voorleessoftware bestaat al jaren. Aanvankelijk werd deze technologie gebruikt door mensen met een visuele beperking als een alternatief voor braille. Pas later kwam het idee om de spraaktechnologie ook in te zetten voor leerlingen met dyslexie. Bijkomende functionaliteit leidde tot een bruikbaar instrument om leerlingen met lees- en schrijfmoeilijkheden te ondersteunen. Voorleessoftware is compenserende software die, indien goed ingezet, het verschil kan maken voor de leerling. En daar ligt de uitdaging. De spraaktechnologie doet ongetwijfeld zijn werk, maar zonder de noodzakelijke content – de schoolboeken – en een praktische en pedagogisch verantwoorde implementatie verliest dit hulpmiddel snel aan efficiëntie.

Tijdens deze lezing wordt eerst kort getoond wat de functies en mogelijkheden zijn van dergelijke voorleessoftware. Daarna komen de uitdagingen van de implementatie aan bod en hoe hierop een aantal antwoorden kunnen worden gegeven. Hieruit zal blijken dat nog meer ervaring moet worden opgebouwd en bijkomende begeleiding nodig is, maar dat er ook resultaat geboekt wordt.

Welke antwoorden hebben leerkrachten nodig bij het lesgeven aan groepen met grote diversiteit? In deze korte sessie leggen we de noodzakelijke bouwstenen om leerkrachten te ondersteunen op de tafel, zowel in fase 0 als in fase 1.

De leerkracht heeft veel inspraak, krijgt grip op de diverse groepen waar hij aan lesgeeft en kan zijn handelen afstemmen op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Ondersteuners en leerkrachten vertalen de individuele handelingsplannen samen naar groepsplannen op langere termijn zodat leerkrachten in staat zijn om deze plannen ook uit te voeren op vlak van klasmanagement en instructie. 

De veelheid aan individuele handelingsplannen, aan informatie en registratie bij elke leerling ondermijnen een efficiënte klaswerking en bieden onvoldoende handvatten om les te geven. Welke informatie hebben leerkrachten daadwerkelijk nodig om les te geven aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften? En hoe vertaal je deze info naar adequaat handelen in de klas?

Handelingsgericht werken biedt handvatten, maar moet op maat van de school vertaald worden. Efficiënte  zorgstructuren op school kunnen onderwijs en zorg verbinden: ondersteuning aan leerkracht maakt daarvan een integraal deel uit.

In deze workshop wordt een schets gegeven van het gedrag dat jongeren op school kunnen laten zien, mogelijke oorzaken daarvan en welke aanpak daar het beste op zou passen opdat ze zo goed mogelijk ondersteund worden. Ook hier komt het grote belang van het investeren in een goede band met de jongere naar voren, maar ook het goed zakelijk grenzen kunnen stellen, het duidelijk, helder en liefst mét de jongeren opgestelde klassenregels afspreken, oog (willen) hebben voor de altijd aanwezige positieve kanten van de leerling en ieder prosociaal gedrag (hoe vanzelfsprekend ook) willen versterken met complimenten, leerlingen verantwoordelijkheid willen geven voor de gevolgen van hun daden en hen keuzemogelijkheden voorleggen. Het is belangrijk om hier al in een vroeg stadium samen met de ouders en de leerling over in gesprek te gaan. Bij het onderdeel over agressief gedrag wil ik nadrukkelijk het onderscheid bespreken tussen zogenaamd frustratieagressie en instrumentele agressie en het verschil in aanpak daarvan. 

Zowel in deze lezing als die van sessie 2.3 komen een aantal elementen van het Handelingsgericht Werken (HGW) sterk naar voren, zoals het belang om de leerling en de ouders sterk te betrekken in de analyse van de problemen, zeker ook in het zoeken naar oplossingen naar wat wél werkt voor deze leerling (en wat niet). Dus veel meer dan vroeger praten mét de leerling (en ouders) ipv over hem, en zoeken naar oplossingen ipv lang stil te blijven staan bij wat voor etiket, label we op de jongeren en zijn probleem zouden kunnen plakken.

Leren is geen evidentie. Leren is een complex proces. Van onze leerlingen verwachten we dat ze veel leren. Het leren wordt zelfs een levenslange opdracht. Hier ligt een bijzondere uitdaging voor de leerkrachten. Naast het aanbrengen van kennis, vaardigheden en attitudes doen ze er goed aan de leerlingen ook te leren leren. Eigenlijk is leren leren zelfs de core business van de leerkrachten. Hoe bouw je als school daarom een doelgericht en doeltreffend beleid uit rond leren leren? Hoe zorg je voor een breed draagvlak? Hoe garanderen we als school dat de leerlingen doordachte ondersteuning en studiebegeleiding krijgen? Een voorbeeld van basisleerzorg uit de praktijk…

Inspirerende sessie: hoe ondersteunen we ex-OKAN-leerlingen en hun leerkrachten?

We trachten onze ex-OKANNERS te ondersteunen door samen met hen aan de slag te gaan met de leerstof die de leerkrachten aanbrengen in de klas. We werken niet enkel taalgericht maar alle vakken komen aan bod. We gaan met hen concreet aan de slag binnen de verschillende vakken:

• Hoe verwerk ik de leerstof? Hoe leer ik opdrachten ontleden zodanig dat ik alles begrijp? Hoe bereid ik een toets voor?
• Hoe koppelen we dit terug naar de leerkracht zodat deze hiermee uiteindelijk een UDL vriendelijke les kan uitwerken?

In scholen gonst het van activiteiten die het leren van leerlingen bevorderen. De lijst is vaak indrukwekkend en vergt veel tijd en energie van diegenen die deze acties uitvoeren en coördineren. Echter, de vele bomen (acties) zorgen er soms voor dat men het bos (Leerzorgbeleid) niet meer ziet. In deze interactieve workshop worden handvatten aangereikt om ‘het bos’ (terug) te zien.

We staan eerst even stil bij het concept ‘Beleid voeren’ zodat we hiermee concreet aan de slag kunnen gaan binnen het domein leerzorg. Wat is leerzorg? Hoe voer je een leerzorgbeleid? Hoe zet je een zorgvisie om in de praktijk of doe je het liever andersom?

Aan de hand van de leeracties die de deelnemers aanbrengen staat we stil bij de centrale vraag: “Wie doet Wat, Wanneer en Waarom gebeurt dit zo?”. Op die manier wordt een ordeningskader opgebouwd waarmee de deelnemers binnen de school hun leerzorgbeleid kunnen opzetten, aftoetsen en schooleigen maken.

In deze hyper-interactieve workshop reizen we samen door het kleurrijke landschap van lesmaterialen, methodieken en didactiek voor cognitief begaafde leerlingen. Verbreden, verrijken, verdiepen, versnellen, groeperen, individualiseren, digitaliseren, etc. Op het einde van deze workshop zit je hoofd vol met concrete ideeën die je de volgende dag al in je school kan uitproberen.

Tijdens deze werksessie wordt dieper ingegaan op kwesties die tijdens de keynote aan de orde zijn geweest. Aan de hand van casuïstiek wordt met elkaar van gedachten gewisseld over mogelijke en wenselijke interventies of adequate begeleiding. Tevens wordt aandacht besteed aan de vraag: welke vraag moet er eigenlijk gesteld worden binnen de school? Moeten we iets met de leerling, leerkrachten? Moeten we als school iets aanpakken?

Tijdens deze werksessie is het vooral de bedoeling met elkaar ervaringen uit te wisselen en met elkaar in gesprek te gaan met als kernvraag: hoe kunnen we complex gedrag effectief begeleiden binnen de school?