Leer ze (liever) lezen! - Plenumlezing: Leer ze (liever) lezen! Wat vraagt dat? (09:10 - 10:25)

Dr. Kees Vernooij was lector Effectief taal- en leesonderwijs aan de hogeschool Edith Stein in Hengelo. Eerder werkte hij als leraar basisonderwijs. Hij was wetenschappelijk projectleider van diverse leesinterventietrajecten, publiceert over diverse aspecten van taal/lezen en begrijpend lezen bv. over het verbeteren van scholen met tegenvallende resultaten.

De meest elementaire vaardigheid die bijna alle kinderen in de basisschool opdoen, is leren lezen; leesvaardigheid is een voorwaarde voor alle leren en vormt de basis voor alle vakken waarbij teksten aan de orde zijn. Goed leren lezen is zowel nodig voor de schoolloopbaan, het sociaal-emotioneel functioneren (zelfvertrouwen) en het latere maatschappelijk functioneren van leerlingen. Het uiteindelijke doel van effectief leesonderwijs is dat elke leerling een goede begrijpende lezer wordt. Bovendien vraagt levenslang leren om een goede leesvaardigheid van mensen.

Het is een ernstig probleem, dat de leesprestaties van leerlingen in Nederland en Vlaanderen in de afgelopen jaren geleidelijk zijn afgenomen. Als we als scholen willen, dat elk kind dat na het 6e leerjaar als lezer de school verlaat, vraagt dat om krachtig georganiseerd leesonderwijs van de school, maar ook om een inzet en goede professionaliteit van alle leraren van de kleutergroepen tot en met het zesde leerjaar. Alle kinderen leren lezen moet namelijk als een fundamentele leraarvaardigheid worden gezien. Maar hoe worden kinderen een goede lezer? Onderzoek toont dat zo’n 15% van de kinderen uit de kleutergroepen thuis leert lezen. Aan de andere kant is een belangrijk inzicht dat de meeste leerlingen het moeten hebben van de leesinstructie die leraren bieden in het 1e tot en met het 6e leerjaar. Daarbij geldt in het bijzonder dat de leraar van het 1e leerjaar cruciaal is voor een goede leesstart van de kinderen. Onderzoek toont namelijk dat kinderen die in het eerste leerjaar niet goed leren lezen zelden een goede lezer worden. Aan de andere kant is het belangrijk voor de leesontwikkeling van kinderen, en in het bijzonder van risicokinderen dat er in alle leerjaren leesonderwijs wordt gegeven, o.a. om terugval in leesvaardigheid in de leerjaren 5 en 6 te voorkomen, maar ook dat er effectieve interventies voor deze risicolezers plaatsvinden om hun leesvaardigheid te verbeteren.

Goed leren lezen is een mensenrecht! (Lyon, 2001)