Basisopleiding voor de beginnende vertrouwenspersoon

Als vertrouwenspersoon speel je een essentiële rol in het bieden van emotionele steun, advies en begeleiding aan mensen die geconfronteerd worden met uitdagingen, problemen of conflicten op de werkvloer.

Met deze verplichte opleiding krijg je de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om effectief te kunnen functioneren in deze belangrijke rol. Je leert over de wettelijke kaders, ethische normen en vertrouwelijkheid, daarnaast ontwikkel je communicatieve vaardigheden om open en ondersteunende gesprekken te voeren, conflicten te beheersen en de belangen van de betrokken partijen in balans te houden.

Wat deze opleiding echt onderscheidt, is de praktische benadering van het leren. We bieden realistische cases aan om je vaardigheden in een veilige omgeving te oefenen en te versterken.

Programma

De opleiding bestaat uit 4 modules. Module 1 en 2 spitsen zich toe op het algemeen en vernieuwd wettelijk kader waarin een vertrouwenspersoon functioneert. Er wordt kennisgemaakt met de ruimere psychosociale risico’s, de interne en externe procedure en de verschillende aspecten van de rol en het statuut van de vertrouwenspersoon in dit wetgevend kader. In module 3 staat de praktijk van gespreksvoering centraal. Er wordt hoofdzakelijk ingezoomd op het onthaal en eerste gesprek met de verzoeker en de andere betrokken partij. Basishouding, luisteren, reguleren en omgaan met emoties worden toegelicht en ingeoefend. In module 4 ligt de focus op de informele psychosociale interventies. Hierbij wordt rekening gehouden met de interindividuele, de groeps- en de organisatorische dimensies van probleemsituaties (bemiddeling, conflictbeheersing, ondersteunende gesprekken bij stress en burn-out, doorverwijzen).

Dag 1 - lesgever: Alex Berghmans

Module 1: Het wettelijke kader betreffende de rol en het statuut van de vertrouwenspersoon - theorie

Volgende onderdelen worden behandeld:

• het welzijnsbeleid binnen de onderneming;
• de preventie van psychosociale risico's op het werk;
• het Belgische gerechtelijke systeem;
• de wetgeving betreffende de strijd tegen discriminatie;
• elementen van deontologie zoals beroepsgeheim, vertrouwelijkheid ...

Module 2: Het verwerven van de kennis over de psychosociale risico's op het werk - vooral theoretisch benadering

Je leert zowel de individuele als collectieve risicofactoren die specifiek zijn voor psychosociale risico's op het werk te identificeren en te bespreken. Daarnaast wordt de schade die deze risico's kunnen veroorzaken, zowel op individueel niveau als op groeps- en organisatieniveau, uitgebreid behandeld.

De opleiding behandelt ook de verschillende typologieën van situaties waarin relationeel leed op het werk voorkomt. Je leert onderscheid te maken tussen verschillende soorten conflicten, gevallen van pesterijen, ongewenst seksueel gedrag, het fenomeen van de zondebok en wanbeleid.

Tot slot worden de methodes voor het uitvoeren van een risicoanalyse besproken, zodat je in staat bent om effectief bij te dragen aan een gezonde en veilige werkomgeving.

Dag 2 - lesgever: Marleen Raeymaekers

Module 3: Psychosociale interventies toegespitst op gesprekstechnieken – vooral praktijkgerichte benadering

Tijdens deze sessie zul je de kennis en vaardigheden verwerven om effectief te communiceren met alle betrokken personen, zoals de verzoeker, aangeklaagde en leden van de hiërarchische lijn. Hierbij komen de volgende aspecten aan bod:

• het onthaal: Je leert de voorwaarden voor een goed gesprek, de optimale ruimtelijke inrichting van de ontvangstruimte, het identificeren van de verwachtingen van de verzoeker en het scheppen van een kader voor het onderhoud.
• doeltreffende communicatie: We behandelen het communicatieproces tussen personen, actief luisteren, assertiviteit, en zowel verbale als non-verbale communicatie.
  emotiebeheersing: Je krijgt technieken aangereikt om je eigen emoties en die van de gesprekspartner te beheersen.
• adviesverlening: Je leert strategieën die kunnen bijdragen aan het oplossen van probleemsituaties.
• herkaderen: We bespreken methoden waarmee je de perceptie van de betrokken persoon kunt veranderen.

Door middel van praktische oefeningen zul je deze bekwaamheden ontwikkelen en in staat zijn om gesprekken te voeren met alle betrokken personen.

Dag 3 - lesgever: Paul Van Assche

Module 4: Informele psychosociale interventies (deel 1) – praktijkgerichte benadering

Je leert onderscheid te maken tussen verschillende soorten conflicten, gevallen van pesterijen, ongewenst seksueel gedrag, het fenomeen van de zondebok en wanbeleid. Je zult de juiste technieken voor psychosociale interventie leren toepassen, waarbij je rekening houdt met de interindividuele, groeps- en organisatorische dimensies van situaties waarin sprake is van relationeel leed op het werk.

Dag 4 - lesgever: Helga Melis

Module 4: Informele psychosociale interventies (deel 2) – praktijkgerichte benadering

Je verwerft kennis over de volgende technieken voor conflictbeheersing: interventie door een derde, verzoening en bemiddeling (inclusief doelstellingen en procedures). Door middel van praktische oefeningen zul je de vaardigheden ontwikkelen om deze technieken voor psychosociale interventie effectief toe te passen.

Dag 5 - lesgevers: Krista Dekoning en Doris Van Haperen

Module 4: Informele psychosociale interventies (deel 3) – praktijkgerichte benadering

Je zult inzicht krijgen in de valkuilen van de vertrouwenspersoon: waar stopt de hulp van de vertrouwenspersoon en wanneer is doorverwijzing naar gespecialiseerde hulp noodzakelijk. Daarnaast leer je de cursus toe te passen op casussen om te bepalen welke hulp je kunt bieden. We sluiten af met een kleine praktische opdracht.

Na deze opleiding is er nood aan opvolging in de vorm van supervisie. De supervisie bestaat erin een uitwisseling te krijgen van ervaringen tussen vertrouwenspersonen over praktische casussen, onder begeleiding van de lesgever. De supervisie wordt in het voorjaar ingevuld met een ViP-dag, Vertrouwen in Personen. Hierop worden de vertrouwenspersonen die de basisopleiding reeds gevolgd hebben uitgenodigd. Er worden een twintigtal workshops aangeboden en er is ruimte voor ervaringsuitwisseling en casusbespreking. Het supervisiemoment is een wettelijk verplichte, jaarlijkse samenkomst van vertrouwenspersonen. In de loop van het schooljaar wordt ook nog een supervisiemoment ingericht.

Doelstellingen

Na de opleiding tot vertrouwenspersoon:

• definieer je de bepalingen van de welzijnswet en de Codex over het welzijn op het werk en de preventie van psychosociale risico's;
• herken je psychosociale risico's op het werk in het praktijkveld;
• pak je psychosociale risico's op een gerichte manier aan;
• beschik je over kennis en vaardigheden voor het voeren van gesprekken met alle betrokken personen;
• ben je in staat je eigen emoties en die van de gehoorde persoon te beheersen;
• heb je inzicht in grensoverschrijdend gedrag tijdens bemiddelingsgesprekken;
• vertaal je grensoverschrijdend gedrag naar positieve interventies in opvanggesprekken;
• faciliteer je probleemsituaties als vertrouwenspersoon.

Doelgroep

Beginnende vertrouwenspersonen of personen die hiervoor interesse hebben.

Deze opleiding richt zich vooral naar het onderwijs en staat op de lijst van erkende organisaties.

Begeleiding

• Alex Berghmans, coördinerend preventieadviseur vzw KOBA HeLi
• Marleen Raeymaekers, coördinerend preventieadviseur vzw OZCS Noorderkempen
• Paul van Assche, coördinerend preventieadviseur SG Boom-Bornem-Puurs
• Helga Melis, bisschoppelijk gedelegeerde voor onderwijs en erkend bemiddelaar
• Krista Dekoning, hoofd interne dienst preventie vzw KOBA Metropool
• Doris Van Haperen, coördinerend preventieadviseur GIDRAS

Praktisch

Syllabus inbegrepen